Nowy rodzaj autodestrukcyjnej palmy odkryto na Madagaskarze

Rob. M

Odkryta na Madagaskarze gigantyczna palma, która "zakwita na śmierć", okazała się być zupełnie nowym, nieznanym dotąd nauce rodzajem drzewa - informuje najnowszy numer "Botanical Journal of the Linnean Society".

Palma ma olbrzymi pień, osiągający ponad 18 m wysokości, i wachlarzowate liście o średnicy 5 m. Jest jedną z największych, znanych roślin kwitnących i jednocześnie największą palmą, jaką kiedykolwiek znaleziono na Madagaskarze.

Niezwykły jest jej cykl życiowy. Najpierw drzewo osiąga oszałamiającą wysokość, a później jego wierzchołek zamienia się w wielki bukiet i pokrywa setkami drobnych kwiatów. Każdy z nich może zostać zapylony i przekształcić się w owoc. Gdy zaczyna się produkcja nektaru, kwiatostan otaczają roje owadów i ptaków. Gdy palma zaczyna owocować, jej zapasy składników odżywczych zupełnie się wyczerpują. Wówczas całe drzewo zamiera.

Na niezwykłą palmę natknął się w północno zachodniej części Madagaskaru Francuz zarządzający plantacją nerkowców. Podczas spaceru natrafił na gigantyczną palmę, zwieńczoną wyrastającym z wierzchołka drzewa, olbrzymim pękiem kwiatów w kształcie piramidy. Plantator nigdy wcześniej nie widział czegoś podobnego. Wykonane przez niego zdjęcia szybko dotarły do Johna Dransfielda, współautora książki nt. palm Madagaskaru.

Przebadanie próbek palmy w herbarium należącym do Royal Botanic Gardens Kew pozwoliło ustalić, że jest to zupełnie nowy, nieopisany dotąd przez naukowców gatunek, a także rodzaj palmy, pokrewny roślinom z grupy Chuniophoeniceae.

Palma jest spokrewniona z roślinami występującymi w Arabii, Tajlandii i Chinach. Należy do linii ewolucyjnej, o której nie wiedziano, że występuje na Madagaskarze.

W rejonie, gdzie ją odkryto, przez osiem miesięcy w roku panuje pora sucha, a średnia roczna temperatura wynosi 27 st. C. Palma rosła w żyznej glebie w miejscu ulegającym sezonowym podtopieniom. Obecnie ocenia się, że na całym Madagaskarze rośnie mniej niż sto okazów takiego drzewa. Jego odkrycie stanowi wyzwanie dla ekspertów zajmujących się ochroną przyrody. Zachowanie go może się okazać trudne zwłaszcza dlatego, że ma ono bardzo ściśle określone wymagania siedliskowe, a do tego rzadko kwitnie i owocuje.

Na Madagaskarze można spotkać ponad 10 tys. gatunków roślin, z czego 90 proc. to endemity - gatunki nieobecne nigdzie indziej na świecie. Rośnie tam ponad 170 znanych gatunków palm, z czego wszystkie z wyjątkiem sześciu można spotkać tylko na Madagaskarze.

Jednocześnie przyroda na tej wyspie przechodzi poważne zmiany. Tylko 18 proc. rodzimej roślinności Madagaskaru pozostało nietknięte. Od lat 70. ubyła jedna trzecia część pierwotnej wegetacji z tego rejonu.